Uznanie długu

Uznanie długu to jednostronne oświadczenie woli, za pomocą którego dłużnik potwierdza, że posiada dług (zobowiązanie) wobec wierzyciela - innymi słowy uznaje istnienie własnego długu i zobowiązuje się go spłacić. Dokument może dotyczyć każdego możliwego długu np. braku zapłaty za zakupiony produkt lub usługę, pozostawania w zwłoce z zapłatą wynagrodzenia lub innych należności z umowy zlecenia, umowy o dzieło, umowy o świadczenie usług (...), pozostawania w zwłoce z zapłatą czynszu za najem itd. Uznanie długu to dla wierzyciela informacja, że istnieje szansa na odzyskanie należności, w swposób dobrowolny, bez konieczności posługiwania się przymusem sądowym.

Z perspektywy wierzyciela, otrzymanie oświadczenia dłużnika o uznaniu długu może być korzystniejsze, niż zawarcie z dłużnikiem ugody, przede wszystkim dlatego, że pismo to do niczego nie obliguje wierzyciela i pozwala mu na podjęcie działań windykacyjnych w dowolnym momencie. Ma ono również prostszą formę od ugody - jest jednostronnym dokumentem, zawierającym oświadczenie wiedzy dłużnika.

Uznanie długu przerywa bieg przedawnienia długu oraz umożliwia skierowanie sprawy do sądu w postępowaniu nakazowym (jeśli dłużnik, mimo uznania długu, nadal uchyla się od jego spłacenia). Oświadczenie o uznaniu długu można wykorzystywać wielokrotnie w procesie ubiegania się o zwrot należności.

Czy wiesz, że...

Uznanie długu może nastąpić w wyniku otrzymania przez dłużnika wezwania do zapłaty. Może ono być sporządzone w formie jednostronnego oświadczenia (niniejszy dokument), jak też przybrać formę dwustronnego porozumienia (np. ugoda pozasądowa, aneks do umowy). Wierzyciel może również domagać się uznania lub spłacenia długu na drodze sądowej (np. pozew o zapłatę) lub pozasądowej (np. wniosek o mediację). Wybór określonego sposobu uznania długu zależy od obu stron zobowiązania. Przeciwieństwem uznania długu jest zwolnienie z długu.

Konsekwencje uznania długu:

Istnieją dwie istotne konsekwencje sporządzenia oświadczenia o uznaniu długu: (1) przerwanie biegu przedawnienia długu oraz (2) możliwość wystąpienia przez wierzyciela do sądu o wydanie nakazu zapłaty, jeśli dłużnik, mimo uznania długu, nadal zwlekał z jego uiszczeniem. Poniżej znajduje się omówienie, wraz z przykładami, obydwu konsekwencji.

1. Przerwanie biegu przedawnienia:

Poprzez złożenie oświadczenia o uznaniu długu zniweczony zostaje okres, poprzedzający złożenie tego oświadczenia, który dotychczas wliczany był do terminu przedawnienia długu (uznaje się go za niebyły), a jednocześnie bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się na nowo, od daty złożenia oświadczenia o uznaniu długu. Innymi słowy, złożenie oświadczenia o uznaniu długu przedłuża czas, podczas którego można wystąpić o zwrot długu. W konsekwencji, dłużnik traci uprawnienie do skutecznego podniesienia zarzutu przedawnienia uznanego przez siebie długu, do czasu ponownego upływu terminu przedawnienia długu.

Przykład: Pani X zleciła Panowi Y namalowanie obrazu na płótnie do salonu, farbami Pana Y. Pan Y przekazał Pani X namalowany obraz 1 stycznia 2023 r., który następnie zawisł na ścianie w salonie Pani X. Po półtora roku, 1 lipca 2024 r. Pani X zauważyła, że w wyniku promieni słonecznych, farba przeobraża się ze stanu stałego w stan ciekły i zaczyna co jakiś czas kapać na podłogę, przez co sam obraz zmienia swój wygląd. Pani X ma więc jeszcze czas zgłosić tę wadę Panu Y, gdyż roszczenia z umowy o dzieło przedawniają się z upływem 2 lat, od oddania dzieła (art. 646 Kodeksu Cywilnego). Pan Y przyjeżdża do Pani X i przyznaje, że farby, które wykorzystał nie były przeznaczone do wykonania obrazu ściennego, który ma stały kontakt ze słońcem - była to pomyłka Pana Y.

W dniu 1 lipca 2024 r. Pan Y sporządza więc niniejsze oświadczenie o uznaniu długu. W wyniku złożonego oświadczenia, okres od dnia wydania obrazu, do dnia uznania długu, w którym upłynęło półtora roku biegu przedawnienia zostaje uznany za niebyły - przepada. Zaczyna on biec na nowo z chwilą uznania długu przez Pana Y. Jeśli więc Pan Y, mimo złożonego uznania długu, zapomniałby namalować nowy obraz albo zwrócić pieniądze Pani X (zgodnie z tym, co wspólnie postanowili), Pani X przysługują jeszcze 2 lata, od dnia uznania długu, a więc do 1 lipca 2026 r., a nie do 1 stycznia 2025 r. (przed uznaniem długu), gdyż uznanie długu przedłużyło możliwość skutecznego dochodzenia zwrotu długu. Może ona w tym przedłużonym czasie wystąpić do Pana Y, również na drodze sądowej, o uregulowanie długu.

Czy wiesz, że...

Przedawnienie nie oznacza wygaśnięcia zobowiązania, lecz powstanie uprawnienia do zaprzestania jego dochodzenia. Następuje ono z mocy prawa, po upływie czasu, określonego w ustawie dla danego zobowiązania (np. 2 lata w razie wady dzieła, wykonanego w ramach umowy o dzieło; 3 lata w razie szkód osobowych i majątkowych itd.) - jednakże aby uchylić się od spełnienia przedawnionego zobowiązania, dłużnik musi sam podnieść zarzut przedawnienia. Przedawnienie oznacza brak możliwości skutecznego żądania wykonania zobowiązania - oznacza to, że po przedawnieniu, dług nadal istnieje, ale z powodu upływu czasu, określonego w ustawie, dłużnik nie musi już płacić długu, a gdyby wierzyciel wystąpił do sądu o zapłatę tego długu, dłużnik może powołać się przed sądem na upływ czasu - przedawnienie roszczenia - wówczas sąd oddali roszczenie wierzyciela.

Przykład: Pan Y, po 1 lipca 2026 r. (upływ biegu przedawnienia dla uznanego dnia 1 lipca 2024 r. roszczenia z umowy o dzieło), jeśli nadal nie zwrócił pieniędzy za obraz lub nie namalował nowego obrazu bez wad, może oświadczyć Pani X, że tego nie zrobi, gdyż upłynął bieg przedawnienia, a przed sądem, może powołać się na zarzut przedawnienia - wówczas sąd przyzna mu rację i oddali pozew Pani X).

2. Wystąpienie przez wierzyciela do sądu o wydanie nakazu zapłaty:

W razie niespłacenia długu przez dłużnika, mimo przekazania wierzycielowi niniejszego uznania długu, wierzyciel może wystąpić do właściwego sądu o wydanie tzw. nakazu zapłaty (orzeczenia sądowego) w postępowaniu nakazowym. Postępowanie nakazowe to postępowanie przyspieszone, w którym sąd rozpatruje pozew na posiedzeniu niejawnym, a więc strony nie są wzywane do stawiennictwa i sąd nie przeprowadza postępowania dowodowego z zeznań świadków, ani stron postępowania - sąd przeprowadza jedynie ocenę dowodów z otrzymanych dokumentów.

Pozew jest rozpatrywany w trybie postępowania nakazowego jedynie wtedy, gdy dochodzony pozwem dług został udowodniony m.in. wezwaniem dłużnika do zapłaty i niniejszym dokumentem - pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu. W wyniku przeprowadzenia postępowania nakazowego sąd wydaje nakaz zapłaty, w którym orzeka, że pozwany (dłużnik) musi zapłacić powodowi (wierzycielowi) nieuiszczony dług. Wobec powyższego, uzyskanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym zapewnia szybsze rozpoznanie sprawy oraz jest czterokrotnie tańsze od postępowania zwyczajnego (opłata sądowa od pozwu wynosi 1/4 opłaty za pozew w postępowaniu zwyczajnym).

Przykład: Jeśli Pan Y nie zwrócił pieniędzy za wadliwy obraz albo nie namalował nowego obrazu bez wad dla Pani X, Pani X może, przed dniem 1 lipca 2026 r., wystąpić do sądu o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym - na podstawie jej pozwu, dowodu wezwania do naprawienia wady dzieła oraz oświadczenia Pana Y o uznaniu długu z dnia 1 lipca 2024 r., sąd oceni, że materiał dowodowy wskazuje na konieczność zwrotu pieniędzy za wadliwy obraz przez Pana Y na rzecz Pani X. W wyniku tego przyspieszonego postępowania dowodowego, sąd wyda nakaz zapłaty, w którym orzeka obowiązek zwrotu pieniędzy za obraz przez Pana Y. W razie dalszej bezczynności Pana Y, Pani X może dochodzić egzekucji tego świadczenia przez komornika.

Jak korzystać z dokumentu?

Dokument zawiera:

• dane dłużnika i wierzyciela;
• informację o wysokości długu;
• informację o terminie płatności długu;
• dokumenty, potwierdzające powstanie długu (np. umowa lub faktura);
• oświadczenie dłużnika o uznaniu długu;
• (ewentualnie) deklarację o zrzeczeniu się przedawnienia długu (jeśli dług uległ już przedawnieniu);
• własnoręczny podpis dłużnika.

Uznanie długu sporządza się w formie pisemnej, co wymaga wydrukowania dokumentu i złożenia pod jego treścią odręcznego podpisu przez dłużnika. Podpisany dokument należy wysłać na adres wierzyciela, najlepiej listem poleconym za potwierdzeniem odbioru albo wręczyć wierzycielowi osobiście, najlepiej za potwierdzeniem odbioru.

Pisemne uznanie długu stanowi, obok wezwania do zapłaty, główny dowód, wymagany w postępowaniu nakazowym, w celu wydania nakazu zapłaty przez sąd - jeśli dłużnik nadal zwlekałby z zapłatą długu, mimo jego uznania.

Podstawa prawna:

Możliwość uznania długu wynika pośrednio z art. 117 § 1 oraz art. 123 § 1 pkt. 2 Kodeksu Cywilnego.

Możliwość wystąpienia do sądu o wydanie nakazu zapłaty, po otrzymaniu niniejszego dokumentu, wynika z art. 485 § 1 Kodeksu Postępowania Cywilnego.

Jak edytować wzór:

Wypełnij formularz. Dokument jest redagowany na Twoich oczach w miarę podawania odpowiedzi.

Po zakończeniu, otrzymujesz go w formacie Word i PDF. Możesz go edytować i wykorzystać ponownie.