Umowa majątkowa małżeńska

Intercyza to umowa majątkowa małżonków (bądź przyszłych małżonków), skuteczna najwcześniej od dnia ich ślubu i obowiązująca za ich życia, którą zawiera się w formie aktu notarialnego, w celu uregulowania ustroju majątkowego, a więc składników majątkowych, wchodzących w skład majątków osobistych i majątku wspólnego małżonków. Jest to umowa, która określa wzajemne stosunki majątkowe między małżonkami, w sposób odmienny, niż przewiduje to ustawa (kodeks rodzinny i opiekuńczy). Małżonkowie mogą w takiej umowie majątkowej:

• rozszerzyć wspólność ustawową;
• ograniczyć wspólność ustawową;
• wyłączyć wspólność ustawową, ustanawiając rozdzielność majątkową;
• wyłączyć wspólność ustawową, ustanawiając rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.
  
  

Czy wiesz, że...

Umowa ta nie reguluje innych spraw, dotyczących małżonków np. miejsca wspólnego zamieszkania, opieki nad dziećmi, wychowania dzieci, kontaktu z nimi, alimentów itd. Te inne kwestie małżonkowie mogą być uregulowane w porozumieniu rodzicielskim.

Umowa majątkowa nie zmienia również sposobu dziedziczenia po małżonkach - w tym celu należy sporządzić testament.

Umowa majątkowa małżeńska nie reguluje związków partnerskich innych, niż związki małżeńskie - w tym celu można się posłużyć umową konkubencką.

USTAWOWA WSPÓLNOŚĆ MAJĄTKOWA

1. Majątek wspólny

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje, między małżonkami, z mocy prawa, ustawowa wspólność majątkowa, obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Małżonkowie współposiadają i mogą korzystać z majątku, należącego do wspólności majątkowej małżeńskiej. Są obowiązani współdziałać samodzielnie w zarządzie majątkiem wspólnym.

Do majątku wspólnego, z mocy prawa, należą:

• pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej, każdego z małżonków;
• dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
• środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
• kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, na którym ZUS ewidencjonuje zwaloryzowaną część składki na ubezpieczenie emerytalne, opłaconą za ubezpieczonego (4,38% lub 7,3% podstawy wymiaru) oraz odsetki za zwłokę, należne od ww. części składki emerytalnej;
• przedmioty zwykłego urządzenia domowego, służące do użytku obojga małżonków (są objęte wspólnością ustawową także w wypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę).

W razie ustania wspólności np. w wyniku rozwodu, udziały małżonków są uważane za równe, chyba że w niniejszym dokumencie przewidziano inny podział.

2. Majątek osobisty

Przedmioty majątkowe, które nie są objęte wspólnością ustawową, należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Są to:

• rzeczy nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej, zarówno majątek ruchomy (np. oszczędności na koncie bankowym, dzieła sztuki, samochód itd.), jak i nieruchomy (np. działki, domy, mieszkania itd.);
• rzeczy nabyte w spadku lub testamencie;
• prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej;
• rzeczy służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
• prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie np. prawo do alimentów, prawo do wynagrodzenia, służebności osobiste;
• odszkodowanie za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;
• wynagrodzenie za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
• nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
• prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
• przedmioty majątkowe, nabyte w zamian za składniki majątku osobistego.

Małżonek może swobodnie korzystać i rozporządzać, według własnego uznania, swoim majątkiem osobistym, również po ślubie. W razie ustania małżeństwa np. przez rozwód, drugi małżonek nie może rościć sobie praw do składników majątku osobistego. Roszczenia takie będą bezpodstawne i nieskuteczne. W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Małżonkowie mogą umówić się w niniejszej umowie, ograniczając lub rozszerzając wspólność majątkową, a więc przeznaczając pewne składniki majątku wspólnego do majątku osobistego i odwrotnie.

ZMIANA USTAWOWEJ WSPÓLNOŚCI MAJĄTKOWEJ

Majątkowa wspólność ustawowa, jeśli małżonkowie nie zawarli umowy, zmieniającej ten porządek ustawowy, dotyczy składników majątkowych, nabytych po ślubie. Małżonkowie mogą, w notarialnej umowie majątkowej, zawartej przed ślubem lub po ślubie:

• rozszerzyć wspólność majątkową, o składniki, które zwykle należą do majątku osobistego (nie można rozszerzyć majątku wspólnego o majątek odziedziczony, otrzymany w zapisie, w ramach darowizny, majątek należący do wspólności łącznej, prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie np. prawo do alimentów, prawo do wynagrodzenia, służebności osobiste, odszkodowanie za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia, zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, niewymagalne jeszcze wynagrodzenie za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej każdego z małżonków);
• ograniczyć wspólność majątkową, o składniki, które zwykle należą do majątku wspólnego, ale małżonkowie zdecydowali, że będą one wchodziły do majątku osobistego jednego z małżonków;
• rozdzielić majątki: w taki sposób wspólność majątkowa między małżonkami nie powstanie, a wszelkie składniki majątkowe (nabyte przed ślubem i w trakcie małżeństwa) będą należeć do wyłącznych majątków osobistych, każdego z małżonków. Każdy z małżonków zarządza samodzielnie swoim majątkiem.
• rozdzielić majątki, z wyrównaniem dorobków, co oznacza, że majątek wspólny nie powstaje, a więc małżonkowie będą posiadać jedynie majątki osobiste, a ponadto, w razie ustania małżeństwa (lub rozdzielności majątkowej) i stwierdzenia różnic w wartości majątków, małżonek, którego dorobek jest mniejszy, może żądać wyrównania dorobków przez zapłatę lub przeniesienie prawa. Dorobkiem jest wzrost wartości majątku małżonka, po zawarciu umowy majątkowej.

Umowę majątkową małżeńską można w następnych latach zmieniać, w ramach aktu notarialnego. Decyzja dotycząca majątków nie jest więc definitywna na całe życie i nie jest niezmienialna, a zależy jedynie od wspólnej woli małżonków. W razie rozwiązania umowy majątkowej małżeńskiej, w trakcie trwania małżeństwa, powstanie między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że postanowią oni inaczej.

Jak korzystać z dokumentu?

Dokument powinien być zrozumiały dla obu stron umowy, którymi są małżonkowie lub nupturienci.

Intercyza musi być zawarta w formie aktu notarialnego - wobec tego niniejszy dokument stanowi jedynie projekt, z którym można udać się do notariusza. Notariusz, na bazie postanowień, zawartych w niniejszym projekcie umowy sporządzi akt notarialny. W celu zawarcia umowy majątkowej, obydwie strony powinny się jednocześnie stawić u notariusza. Koszt zawarcia intercyzy u notariusza to 400 zł za dokonanie czynności notarialnej oraz 23% VAT (92 zł), jak również koszty wypisów aktu (6 zł + VAT za każdą stronę aktu).

Podstawa prawna:

Umowa majątkowa małżeńska jest uregulowana w art. 47 i nast. Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego. W sprawach nieunormowanych przepisami Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, dotyczącymi majątku wspólnego i jego podziału, od chwili ustania wspólności ustawowej, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku (art. 1035 i nast. Kodeksu Cywilnego).

Koszt sporządzenia aktu notarialnego wynika z § 8 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1473, ze zm.). Wysokość podatku VAT od kosztu sporządzenia aktu notarialnego wynika z art. 5 ust. 1 pkt 1, 29a ust. 1, 41 ust. 1 i 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685, ze zm.).

Jak edytować wzór?

Wypełnij formularz. Dokument jest redagowany na Twoich oczach w miarę podawania odpowiedzi.

Po zakończeniu, otrzymujesz go w formacie Word i PDF. Możesz go edytować i wykorzystać ponownie.