Oświadczenie o odrzuceniu spadku

Co to jest oświadczenie o odrzuceniu spadku?

Oświadczenie o odrzuceniu spadku to pismo, w którym spadkobierca (osoba, która wie, że dziedziczy po zmarłym, albo spodziewa się tego) oświadcza, że nie chce przyjąć spadku np. gdy wie, że zmarły pozostawił jedynie długi albo gdy chce, aby cały spadek przypadł tylko jednej osobie np. córce zmarłego. W miejsce spadkobiercy, który odrzucił spadek, zostaną powołane do spadku jego dzieci. Jeśli dzieci spadkobiercy również chcą odrzucić spadek, również one powinny złożyć osobne oświadczenie o odrzuceniu spadku.

Oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć:

• do sądu (niniejsze oświadczenie) albo
• u notariusza.

Jakie są rodzaje oświadczenia w sprawie spadku?

Wyróżniamy 3 rodzaje oświadczenia w sprawie spadku:

• oświadczenie o przyjęciu spadku bez ograniczeń (przyjęcie zarówno majątku, jak i długów);
• oświadczenie o przyjęciu spadku bez długów (tzw. przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza);
• oświadczenie o odrzuceniu spadku (odrzucenie całego spadku, a więc zarówno majątku, jak i długów).

Nie można spadku częściowo przyjąć (np. przyjęcie samochodu po zmarłym, przyjęcie konieczności spłaty kredytu na samochód, przyjęcie domu na wsi), a częściowo odrzucić (np. mimo przyjęcia kilku elementów, wchodzących w skład spadku, spadkobierca jednocześnie odmawia spłaty hipoteki ustanowionej na domu na wsi albo nie chce przyjąć maszyn rolniczych, bo według niego są stare i bezużyteczne). Oznacza to, że jeśli spadkobierca decyduje się:

• przyjąć spadek bez ograniczeń - przyjmuje wszystko (zarówno długi, jak i majątek), bez wybierania co mu się podoba w spadku, a czego nie chce przyjąć.
• przyjąć spadek bez długów (z dobrodziejstwem inwentarza) - przyjmuje cały majątek i nie może np. zdecydować, że przyjmie jedynie dom i samochód zmarłego, ale nie chce przyjąć maszyn rolniczych, bo są zardzewiałe.
• odrzucić spadek - odrzuca cały spadek, a nie jedynie kilka wybranych przez spadkobiercę elementów, wchodzących w jego skład np. nie może jedynie odrzucić domu i samochodu bo używa je syn zmarłego, więc tak będzie lepiej i jednocześnie przygarnąć pieniądze z konta bankowego zmarłego.

Czym różni się oświadczenie o odrzuceniu spadku od oświadczenia rodzica o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka?

Zarówno oświadczenie o odrzuceniu spadku, jak i oświadczenie rodzica o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka mają na celu wyrażenie decyzji spadkobiercy o odrzuceniu spadku.

Główna różnica polega na tym, że oświadczenie o odrzuceniu spadku dotyczy jedynie decyzji składanych przez osoby pełnoletnie, we własnym imieniu. Oświadczenie rodzica o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka sporządza się wówczas, gdy decyzja o odrzuceniu spadku dotyczy dziecka, które nie jest jeszcze pełnoletnie - w imieniu dziecka oświadczenie składają jego rodzice.

Czy sporządzenie oświadczenia o odrzuceniu spadku jest obowiązkowe?

Tak, jeśli spadkobierca nie chce przyjąć spadku sporządzenie oświadczenia o odrzuceniu spadku jest obowiązkowe.

W razie braku złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku, zostanie on uznany za przyjęty przez spadkobiercę z mocy prawa z dobrodziejstwem inwentarza.

Co nie jest dozwolone w oświadczeniu o odrzuceniu spadku?

Nie można złożyć oświadczenia o odrzuceniu spadku:

• pod warunkiem, że coś nastąpi (np. pod warunkiem ślubu dziecka z wymarzonym przyszłym zięciem) lub 
• zastrzegając jakiś termin (np. w razie zdania prawa jazdy przez dziecko do końca 2024 r.).

Oznacza to, że spadek można przyjąć jedynie bezwarunkowo i bezterminowo: nie jest więc możliwe umawianie się z sądem, notariuszem albo też innym spadkobiercą, że w razie nieziszczenia się jakichś warunków lub terminów spadkobiercy, mogą oni zabrać spadek albo też spadkobierca tylko wówczas przyjmie spadek, gdy te jego warunki lub terminy zostaną spełnione. Spadek musi być albo przyjęty albo odrzucony natychmiast. Bez dodatkowych warunków i terminów spadkobiercy.

Kto może sporządzić oświadczenie o odrzuceniu spadku?

Oświadczenie o odrzuceniu spadku sporządza spadkobierca, a więc ten, kto jest najbliższym członkiem rodziny zmarłego (jego dzieckiem, małżonkiem, rodzicem, rodzeństwem, dziadkiem, babcią, dzieckiem jego małżonka) albo uzyskał spadek na podstawie testamentu:

• osoba fizyczna (prywatna), która jest pełnoletnia (ukończył 18 lat i nie została pozbawiony zdolności do czynności prawnych). W imieniu niepełnoletnich dzieci oświadczenie o odrzuceniu spadku składają ich rodzice. W razie osób pełnoletnich, które nie posiadają pełnej zdolności do czynności prawnych, w ich imieniu oświadczenie o odrzuceniu spadku składają ich opiekunowie lub kuratorzy;

lub

• podmiot zorganizowany (np. przedsiębiorca indywidualny, spółka, fundacja, stowarzyszenie, instytucja publiczny itd.).

W jakim terminie należy sporządzić oświadczenie o odrzuceniu spadku?

Oświadczenie o odrzuceniu spadku należy złożyć w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym osoba dowiedziała się o tym, że jest spadkobiercą (np. od dnia poinformowania o śmierci zmarłego albo uzyskania informacji, że bliżsi spadkobiercy odrzucili spadek).

Do zachowania terminu na odrzucenie spadku wystarczy złożenie przed jego upływem wniosku do sądu o odebranie oświadczenia o tym odrzuceniu - wniosek jest dostępny na stronach internetowych sądów oraz w budynku sądu.

Brak oświadczenia spadkobiercy w terminie oznacza, że przyjął go z dobrodziejstwem inwentarza.

Co należy zrobić po sporządzeniu oświadczenia o odrzuceniu spadku?

Oświadczenie składa się w formie pisemnej z podpisem urzędowo poświadczonym - w tym celu spadkobierca drukuje sporządzone oświadczenie, nie podpisując go wcześniej i zanosi go do wybranego przez siebie urzędu np. notariusza, konsula RP (jeśli mieszka za granicą). Tam, w obecności urzędnika państwowego należy złożyć swój podpis, po czym urzędnik złoży własny podpis, z oświadczeniem o złożeniu podpisu przez spadkobiercę w jego obecności.

Jeśli spadkobierca chce, aby inna osoba złożyła oświadczenie o odrzuceniu spadku w jego imieniu, powinien udzielić pełnomocnictwa w formie pisemnej z podpisem urzędowo poświadczonym.

Oświadczenie o odrzuceniu spadku nie może być odwołane. Jeśli spadkobierca złoży w ustawowym terminie dwa różne oświadczenia o przyjęciu albo o odrzuceniu spadku, wówczas skutek wywoła jedynie wcześniejsze z nich.

Co należy dołączyć do oświadczenia o odrzuceniu spadku?

Do oświadczenia o odrzuceniu spadku należy dołączyć:

• wypis aktu zgonu spadkodawcy albo
• prawomocne orzeczenie sądu o uznaniu za zmarłego lub o stwierdzeniu zgonu.

Czy konieczne jest notarialne poświadczenie oświadczenia o odrzuceniu spadku?

Oświadczenie o odrzuceniu spadku sporządza się w formie pisemnej z podpisem urzędowo poświadczonym. Oznacza to, że aby sporządzić oświadczenie o odrzuceniu spadku należy udać się do notariusza lub innego urzędnika państwowego (np. konsula).

Notariusza można wybrać dowolnie, bez względu na miasto zamieszkania spadkobiercy. Notariuszy można znaleźć za pomocą strony internetowej Krajowej Rady Notarialnej. Koszty podpisu notarialnego powinny zostać pokryte przez spadkobiercę. Przed notariuszem należy wylegitymować się ważnym dowodem osobistym lub paszportem.

Jakie koszty wiążą się z finalizacją oświadczenia o odrzuceniu spadku?

Jedyne koszty związane z finalizacją oświadczenia o odrzuceniu spadku to:

• taksa notarialna (w razie złożenia podpisu pod oświadczeniem w obecności notariusza) albo
• opłaty konsularne (w razie złożenia podpisu pod oświadczeniem w obecności polskiego konsula).

Stawki taksy notarialnej różnią się w zależności od notariusza. W tym celu należy zasięgnąć informacji u wybranego notariusza na temat wyceny notarialnego poświadczenia podpisu pod oświadczeniem o odrzuceniu spadku. To na notariuszu ciąży obowiązek odprowadzenia ewentualnych podatków, o czym spadkobierca zostanie poinformowany w trakcie jego sporządzania.

Opłata konsularna za poświadczenie własnoręczności podpisu przez konsula wynosi 30 euro.

Co powinno zawierać oświadczenie o odrzuceniu spadku?

Oświadczenie o odrzuceniu spadku powinno zawierać:

• imię i nazwisko zmarłego;
• datę i miejsce śmierci oraz miejsce ostatniego zamieszkania;
• tytuł powołania do spadku (np. wskazanie relacji rodzinnej: syn, żona, matka itd.);
• informację o chęci odrzucenia spadku;
• wymienienie wszelkich możliwych spadkobierców, znanych spadkobiercy;
• wymienienie wszelkich testamentów (nawet jeśli składający oświadczenie uważa je za nieważne) oraz danych dotyczących treści i miejsca przechowywania testamentów.

Jakie przepisy mają zastosowanie do oświadczenia o odrzuceniu spadku?

Możliwość odrzucenia spadku wynika z art. 1012 i następnych Kodeksu Cywilnego oraz art. 640 i następnych Kodeksu Postępowania Cywilnego.

Forma pisemna z podpisem urzędowo poświadczonym przez konsula RP wynika z art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo konsularne.

Wysokość opłat konsularnych za poświadczenie własnoręczności podpisu przez konsula wynika z załącznika do rozporządzenia Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 18 grudnia 2015 r. w sprawie opłat konsularnych.

Jak edytować wzór?

Wypełnij formularz. Dokument jest redagowany na Twoich oczach w miarę podawania odpowiedzi.

Po zakończeniu, otrzymujesz go w formacie Word i PDF. Możesz go edytować i wykorzystać ponownie.