คำชี้ขาด/คำสั่งอนุญาโตตุลาการ

คำชี้ขาดอนุญาโตตุลาการ คำสั่งอนุญาโตตุลาการ หรือคำวินิจฉัยอนุญาโตตุลาการ คือ หนังสือที่ออกและจัดทำโดยอนุญาโตตุลาการ เพื่อตัดสินชี้ขาดข้อพิพาท ออกคำสั่งต่างๆ ในกระบวนการอนุญาโตตุลาการ หรือมีคำวินิจฉัยของอนุญาโตตุลาการในเรื่องต่างๆ แล้วแต่กรณี

โดยกระบวนการอนุญาโตตุลาการ คือ การที่คู่สัญญา คู่พิพาท หรือคู่ความตกลงและแสดงเจตนาที่จะร่วมกันยุติและ/หรือระงับข้อพิพาทระหว่างกัน โดยมอบข้อพิพาทให้อนุญาโตตุลาการซึ่งเป็นบุคคลภายนอกและเป็นคนกลางเข้ามาเป็นผู้ตัดสินชี้ขาดข้อพิพาทดังกล่าวนั้นตามวิธี หลักเกณฑ์ กระบวนการ และระยะเวลาที่คู่สัญญากำหนดตกลงกันไว้ในสัญญาอนุญาโตตุลาการ

โดยที่ หนังสือฉบับนี้อาจนำไปใช้ในกรณีที่หนังสือดังกล่าวออกและจัดทำโดยอนุญาโตตุลาการในกระบวนการพิจารณาชั้นอนุญาโตตุลาการต่างๆ ได้ ดังต่อไปนี้

• คำชี้ขาดอนุญาโตตุลาการ เช่น การตัดสินชี้ขาดข้อพิพาทที่เกิดขึ้นระหว่างคู่สัญญาของอนุญาโตตุลาการ
• คำสั่งอนุญาโตตุลาการ เช่น การที่อนุญาโตตุลาการมีคำสั่งให้ใช้วิธีการชั่วคราว คำสั่งให้ส่งเอกสาร/พยานหลักฐาน คำสั่งเกี่ยวกับค่าธรรมเนียมและค่าใช้จ่าย คำสั่งยุติกระบวนพิจารณา
• คำวินิจฉัยอนุญาโตตุลาการ เช่น การที่อนุญาโตตุลาการมีคำวินิจฉัยข้อเรียกร้องและ/หรือคำคัดค้านของคู่พิพาท คำวินิจฉัยขอบเขตอำนาจของอนุญาโตตุลาการ คำวินิจฉัยความสมบูรณ์ของสัญญาอนุญาโตตุลาการ คำวินิจฉัยความสมบูรณ์ของการตั้งอนุญาโตตุลาการ

โดยในการระงับข้อพิพาทโดยวิธีอนุญาโตตุลาการ ยังสามารถแบ่งได้เป็น 2 ลักษณะ คือ

(ก) การระงับข้อพิพาทโดยวิธีอนุญาโตตุลาการนอกศาล คือ การที่คู่สัญญา (เช่น คู่พิพาท) ตกลงกันทำสัญญาอนุญาโตตุลาการกันนอกกระบวนพิจารณาคดีของศาล (เช่น ก่อนการฟ้องข้อพิพาทเป็นคดีต่อศาล หรือหลังจากศาลมีคำพิพากษา) ในกรณีเช่นนี้ คู่สัญญาสามารถตกลงการระงับข้อพิพาทได้ ไม่ว่าข้อพิพาทนั้นจะเกิดขึ้นแล้ว ณ ขณะทำสัญญาอนุญาโตตุลาการ หรือจะเป็นข้อพิพาทในอนาคตที่ยังไม่เกิดขึ้นก็ได้
(ข) การระงับข้อพิพาทโดยวิธีอนุญาโตตุลาการในศาล คือ การที่คู่สัญญา (เช่น โจทก์และจำเลย) ตกลงร่วมกันระงับข้อพิพาทโดยวิธีอนุญาโตตุลาการในระหว่างที่ข้อพิพาทนั้นอยู่ในการพิจารณาของศาลชั้นต้น (เช่น ตั้งแต่ศาลรับคำฟ้อง ไกล่เกลี่ย สืบพยาน หรือกระบวนการใดๆ ก่อนที่ศาลจะมีคำพิพากษา) และศาลได้อนุญาตให้ดำเนินการระงับข้อพิพาทโดยวิธีอนุญาโตตุลาการนั้น ในกรณีเช่นนี้ คู่สัญญาจะสามารถตกลงการระงับข้อพิพาทได้เฉพาะข้อพิพาทที่เกิดขึ้นแล้ว เฉพาะในคดีแพ่ง และที่เป็นประเด็นแห่งคดีที่ฟ้องเท่านั้น โดยหากคู่สัญญาและอนุญาโตตุลาการดำเนินกระบวนการจนเป็นที่สิ้นสุดแล้ว ศาลก็จะพิพากษาตามคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการนั้น นอกจากนี้ คู่ความ (เช่น โจทก์) ยังมีสิทธิได้รับค่าขึ้นศาล (เช่น ค่าธรรมเนียมศาล) คืนตามที่ศาลเห็นสมควร ทั้งนี้ ตามระเบียบว่าด้วยการคืนค่าขึ้นศาล

ในปัจจุบันการระงับข้อพิพาทโดยอนุญาโตตุลาการได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย เนื่องจาก การระงับข้อพิพาทโดยอนุญาโตตุลาการเป็นการระงับข้อพิพาททางเลือกหนึ่งที่คู่สัญญาสามารถเลือกบุคคลหรือคณะบุคคลซึ่งอาจเป็นบุคคลที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านในข้อพิพาทนั้นๆ หรือบุคคลหรือคณะบุคคลที่คู่สัญญาให้ความยอมรับ เคารพ และนับถือ มาเป็นผู้ตัดสินชี้ขาดข้อพิพาทดังกล่าวนั้น ซึ่งต่างจากการระงับข้อพิพาทตามกระบวนการแบบทั่วไปที่ผู้พิพากษาจะเป็นผู้ตัดสินชี้ขาดข้อพิพาทดังกล่าว

ในกรณีที่คู่สัญญา คู่พิพาท หรือคู่ความต้องการจะตกลงกันเกี่ยวกับการระงับข้อพิพาทระหว่างกันโดยมอบข้อพิพาทให้อนุญาโตตุลาการเป็นผู้ชี้ขาด ผู้ใช้งานอาจเลือกใช้ สัญญาอนุญาโตตุลาการ

การนำไปใช้

ในการจัดทำ คำชี้ขาดอนุญาโตตุลาการ คำสั่งอนุญาโตตุลาการ หรือคำวินิจฉัยอนุญาโตตุลาการ ผู้จัดทำควรมีข้อพิจารณา ดังต่อไปนี้

ผู้จัดทำควรระบุรายละเอียดและข้อความสำคัญในคำชี้ขาดอนุญาโตตุลาการ คำสั่งอนุญาโตตุลาการ หรือคำวินิจฉัยอนุญาโตตุลาการ โดยละเอียดและครบถ้วน เช่น

• คู่สัญญา เช่น ชื่อ ที่อยู่ของคู่พิพาท หรือคู่ความ เพื่อการอ้างอิงที่ถูกต้อง
• ข้อเท็จจริงและหลักเกณฑ์ในการพิจารณา เช่น ข้อเท็จจริงที่ปรากฏแก่อนุญาโตตุลาการ กฎหมายที่ใช้ในการพิจารณา หลักการ และเหตุผลในการวินิจฉัยประเด็นดังกล่าว
• ผลแห่งคำชี้ขาด คำสั่ง หรือคำวินิจฉัยของอนุญาโตตุลาการ เช่น อนุญาโตตุลาการพิจารณา/วินิจฉัยแล้วมีคำชี้ขาด คำสั่ง หรือคำวินิจฉัยอย่างไร คู่สัญญามีหน้าที่จะต้องดำเนินการอย่างไรและเพียงใด
• อนุญาโตตุลาการ เช่น รายชื่ออนุญาโตตุลาการที่จัดทำและลงนามในหนังสือฉบับนี้ รายละเอียดการลง/มติคะแนนเสียงของคณะอนุญาโตตุลาการ
• บันทึกรายละเอียดอื่นๆ (ถ้ามี) เช่น หมายเหตุท้ายคำชี้ขาด คำสั่ง หรือคำวินิจฉัย บันทึกคำวินิจฉัย/ความเห็นส่วนตนของอนุญาโตตุลาการแต่ละคน

เมื่อผู้จัดทำระบุรายละเอียดและข้อความสำคัญในหนังสือครบถ้วนแล้ว ผู้จัดทำควรจัดทำหนังสือฉบับนี้เป็นลายลักษณ์อักษร และให้อนุญาโตตุลาการลงนามในหนังสือฉบับดังกล่าวให้เรียบร้อย ทั้งนี้ เนื่องจากกฎหมายกำหนดให้คำชี้ขาด คำสั่ง หรือคำวินิจฉัยจะต้องต้องทำเป็นหนังสือและลงลายมือชื่ออนุญาโตตุลาการ โดย ผู้จัดทำควรจัดทำสำเนาของหนังสือดังกล่าวอย่างน้อย 2 ฉบับ เพื่อส่งให้คู่สัญญา/คู่พิพาทแต่ละฝ่ายรับทราบถึงคำชี้ขาด คำสั่ง หรือคำวินิจฉัยของอนุญาโตตุลาการดังกล่าว

แม้คำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการจะอยู่ในบัญชีอัตราอากรแสตมป์ แต่เนื่องจากคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการเป็นตราสารที่ได้รับยกเว้นให้ไม่ต้องชำระอากรแสตมป์ตามที่กฎหมายกำหนด จึงไม่จำต้องนำคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการไปชำระอากรแสตมป์

ข้อพิจารณา

ไม่ว่าในกรณีใดๆ คำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการจะต้องไม่ขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน และคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการจะต้องไม่เกินขอบเขตแห่งสัญญาอนุญาโตตุลาการหรือเกินคำขอของคู่พิพาท เว้นแต่ในกรณี ดังต่อไปนี้

• คำชี้ขาดตามสัญญาตกลงประนีประนอมยอมความของคู่สัญญา/คู่พิพาท
• คำชี้ขาดกำหนดค่าธรรมเนียมและค่าใช้จ่ายในชั้นอนุญาโตตุลาการ ในกรณีที่คู่สัญญา/คู่พิพาทไม่ได้ตกลงกันเอาไว้
• คำชี้ขาดกำหนดค่าป่วยการอนุญาโตตุลาการ ในกรณีที่คู่สัญญา/คู่พิพาทไม่ได้ตกลงกันเอาไว้
  
  

กฎหมายที่เกี่ยวข้อง

• พระราชบัญญัติอนุญาโตตุลาการ กรณีการระงับข้อพิพาทโดยวิธีอนุญาโตตุลาการนอกศาล
• ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง กรณีการระงับข้อพิพาทโดยวิธีอนุญาโตตุลาการในศาล
  
  

ความช่วยเหลือจากทนายความ

คุณสามารถเลือกที่จะปรึกษาทนายความได้ในกรณีที่คุณต้องการความช่วยเหลือ

ทนายความสามารถช่วยคุณได้โดยทำการตอบคำถามของคุณหรือให้ความช่วยเหลือในกระบวนการต่าง ๆ จะมีการเสนอตัวเลือกดังกล่าวไว้ให้คุณในตอนท้ายของเอกสาร

แก้ไขแบบฟอร์มได้อย่างไร

คุณกรอกแบบสอบถามสำหรับป้อนข้อมูลแล้วจะเห็นได้ว่าระบบของเราจะค่อย ๆ สร้างเอกสารขึ้นเองโดยอัตโนมัติตามคำตอบที่คุณกรอกเข้าไป

ในตอนสุดท้าย คุณจะได้รับเอกสารในรูปแบบ Word และ PDF คุณสามารถแก้ไขและนำเอกสารไปใช้อีกได้