24 lipiec 2023
24 lipiec 2023
Zdarza się, że nasza podróż lotnicza nie dojdzie do skutku, bez naszej winy, czy to ze względu na odwołanie lotu przez linie lotnicze, czy to przez znaczne opóźnienie lotu albo też ze względu na to, że nie zostaliśmy wpuszczeni na pokład samolotu, mimo że mieliśmy zakupione bilety lotnicze... Co zrobić w takiej sytuacji? Czy to oznacza, że straciliśmy pieniądze i nic nie da się zrobić, poza dochodzeniem zwrotu pieniędzy przed sądem? Odpowiedź jest jak zwykle bardziej skomplikowana: to zależy od okoliczności. Warto wiedzieć, że w niektórych sytuacjach przysługuje nam ryczałtowe odszkodowanie od linii lotniczych. Czasem można również otrzymać zwrot pieniędzy za bilety lotnicze oraz zwrot kosztów poniesionych np. na lotnisku, oczekując na lot. W niniejszym przewodniku prawnym opowiemy, kiedy i o co pasażer może prosić linię lotniczą.
Czy wiesz, że...
Odszkodowanie przysługuje tylko w sytuacji gdy lot miał być dokonany z lotniska znajdującego się na terytorium europejskim (Unia Europejska, francuskie departamenty zamorskie, Islandia, Norwegia i Szwajcaria) lub na lotnisko położone na terytorium europejskim, obsługiwane przez europejską linię lotniczą, przy założeniu że nie był to lot krajowy. Tylko bowiem dla takich lotów możemy stosować europejskie zasady odszkodowawcze w cywilnym transporcie lotniczym, co wynika z rozporządzenia unijnego nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów (Dziennik Urzędowy L 046 , 17/02/2004 P. 0001 - 0008).
W celu rozważenia, czy przysługuje nam odszkodowanie za odwołany lot, po pierwsze należy ustalić, czy pasażer został poinformowany przez linię lotniczą o odwołaniu lotu. Jeśli tak, w drugim kroku warto odnaleźć komunikat przesłany przez linię lotniczą i sprawdzić, jak dawno to nastąpiło. Terminy mają bowiem znaczenie w zakresie przysługiwania uprawnienia do odszkodowania ryczałtowego.
Odszkodowanie nie przysługuje, jeśli pasażer został poinformowany o odwołaniu lotu:
W każdej jednak sytuacji, gdy linie lotnicze modyfikują godziny lotu, powinny umożliwić pasażerowi rezygnację i zwrot pieniędzy, jeśli nie zaakceptuje on zmiany zaproponowanych godzin.
Czy wiesz, że...
Zwrot pieniędzy za lot jest rozumiany trojako: (1) jako zwrot pełnego kosztu biletu po cenie za jaką został kupiony, jeżeli lot nie służy już dłużej jakiemukolwiek celowi związanemu z pierwotnym planem podróży pasażera, (2) jako finansowaniem przez linię lotniczą lotu powrotnego do miasta startowego, w najwcześniejszym możliwym terminie lub (3) jako zmianę planu podróży, na porównywalnych warunkach, do miejsca docelowego, w najwcześniejszym możliwym terminie lub w późniejszym terminie dogodnym dla pasażera, w zależności od dostępności wolnych miejsc.
Ponadto, w przypadku gdy miasto lub region jest obsługiwane przez kilka lotnisk, jeżeli obsługująca linia lotnicza zaoferuje pasażerowi lot na inne lotnisko niż to, do którego została dokonana rezerwacja, będzie ona musiała również ponieść koszt transportu pasażera z tego innego lotniska na lotnisko, do którego została zrobiona rezerwacja lub na inne pobliskie miejsce, uzgodnione z pasażerem.
Z powyższego wynika, że w sytuacji odwołania lotu pasażer może zwrócić się do linii lotniczych o odszkodowanie jedynie w sytuacji, gdy został poinformowany o odwołaniu lotu na mniej niż 2 tygodnie przed datą wskazaną w rezerwacji oraz nie zaproponowano mu innego lotu albo zaproponowane godziny lotu odbiegają od wskazanych powyżej. W tej sytuacji pasażer może wysłać wniosek do linii lotniczych o wypłatę odszkodowania w wysokości ryczałtowej, wskazanej w rozporządzeniu UE, które zależy od odległości od pierwotnego miejsca startowego do ostatniego miejsca docelowego, w wysokości:
Warto zauważyć, że podstawą obliczenia odległości nie jest długość rzeczywistej podróży np. długość wszystkich lotów z przesiadkami, a jedynie trasa od miejsca startowego do miejsca docelowego.
Poza odszkodowaniem, jeśli na przykład lot został odwołany, gdy pasażer był już na lotnisku lub miał to być jego lot powrotny i w związku z jego odwołaniem, poniósł dodatkowe koszty noclegu, ma on możliwość wystąpić w tym samym wniosku o pokrycie również poniesionych kosztów związanych z oczekiwaniem na odwołany lot np. kosztów wyżywienia, zakwaterowania, transportu itp.
Czy wiesz, że...
Linia lotnicza może ograniczyć się lub zwolnić się z obowiązku uiszczenia odszkodowania za odwołany lot, jeśli będzie w stanie wykazać, że było to spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności. Za nadzwyczajne okoliczności powinno się uważać sytuację, gdy decyzja kierownictwa lotów w stosunku do danego samolotu spowodowała danego dnia powstanie dużego opóźnienia, przełożenie lotu na następny dzień albo odwołanie jednego lub więcej lotów samolotu (np. z powodu burzy czy strajku) pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków przez linię lotniczą, by uniknąć odwołań lotów.
Linia lotnicza nie może zwolnić się z obowiązku odszkodowawczego w sytuacji odwołania lotu spowodowanego uszkodzeniami technicznymi.
Również w sytuacji opóźnienia lotu, możliwość otrzymania ryczłtowego odszkodowania od linii lotniczych zależy od okoliczności danej sytuacji. Rozporządzenie UE w ogóle nie przewiduje takiej możliwości w swojej treści. Dopiero orzecznictwo wypracowało możliwość domagania się odszkodowania od linii lotniczych. Mowa tutaj o opóźnieniu dłuższym niż 3 godziny. Wówczas można się zwrócić do linii lotniczej z wnioskiem o wypłatę zryczałtowanego odszkodowania:
Czy wiesz, że...
Linia lotnicza może również ograniczyć lub zwolnić się z obowiązku odszkodowania za opóźniony lot, jeśli będzie w stanie wykazać, że jest to spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności. Za nadzwyczajne okoliczności powinno się uważać sytuację, gdy decyzja kierownictwa lotów w stosunku do danego samolotu spowodowała danego dnia powstanie dużego opóźnienia, przełożenie lotu na następny dzień albo odwołanie jednego lub więcej lotów samolotu (np. z powodu burzy czy strajku) pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków przez linię lotniczą, by uniknąć opóźnień lotów.
Linia lotnicza nie może zwolnić się z obowiązku odszkodowawczego w sytuacji opóźnienia lotu spowodowanego uszkodzeniami technicznymi.
Gdy opóźnienie wynosi ponad 5 godzin, pasażer może również uzyskać zwrot poniesionych kosztów np. za wyżywienie, transport, zakwaterowanie itp. Może także zrezygnować z podróży i poprosić o zwrot należności za bilet lotniczy, co jest rozumiane trojako: (1) jako zwrot pełnego kosztu biletu po cenie za jaką został kupiony, jeżeli lot nie służy już dłużej jakiemukolwiek celowi związanemu z pierwotnym planem podróży pasażera, (2) jako finansowaniem przez linię lotniczą lotu powrotnego do miasta startowego, w najwcześniejszym możliwym terminie lub (3) jako zmianę planu podróży, na porównywalnych warunkach, do miejsca docelowego, w najwcześniejszym możliwym terminie lub w późniejszym terminie dogodnym dla pasażera, w zależności od dostępności wolnych miejsc. W przypadku, gdy miasto lub region jest obsługiwane przez kilka lotnisk, jeśli obsługująca linia lotnicza zaoferuje pasażerowi lot na inne lotnisko niż to, do którego została dokonana rezerwacja, linia lotnicza musi również ponieść koszt transportu pasażera z tego innego lotniska na lotnisko, do którego została zrobiona rezerwacja lub na inne pobliskie miejsce, uzgodnione z pasażerem.
Czy wiesz, że...
W sytuacji lotów opóźnionych o mniej niż 3 godziny, stosuje się art. 19 Konwencji Montrealskiej o ujednoliceniu niektórych zasad dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego (OJ L 194, 18.7.2001, p. 39–49), która przewiduje konieczność wykazania szkody poniesionej przez pasażera. Oznacza to, że pasażerowi nie przysługuje ryczałtowe odszkodowanie, a jedynie możliwość naprawienia szkody przez linię lotniczą, którą opóźnienie wywołało dla pasażera (zwykle konieczność drogi sądowej).
Również w sytuacji odmowy wejścia na pokład, w niektórych sytuacjach przysługuje pasażerom odszkodowanie. Nie jest ono jednak automatyczne, nie przysługuje wszystkim, którym odmówiono wejścia na pokład. Gdy odmowa przyjęcia na pokład jest uzasadniona względami zdrowia lub bezpieczeństwa lub spowodowana okazaniem przez pasażera nieodpowiednich dokumentów podróży, wówczas linia lotnicza nie jest obowiązana do odszkodowania, ani zwrotu pieniędzy za dokonaną rezerwację.
Jeżeli linia lotnicza przewiduje, że będzie musiała zredukować liczbę pasażerów i odmówić przyjęcia kilku pasażerów na pokład, np. z powodu sprzedania za dużej ilości biletów, niż jest miejsc w samolocie, powinna w pierwszej kolejności wezwać ochotników do rezygnacji z ich rezerwacji, w zamian za korzyści uzgodnione indywidualnie z pasażerem. Jeżeli liczba ochotników nie pozwala na przyjęcie na pokład wszystkich pozostałych pasażerów, wówczas obsługująca linia lotnicza może, wbrew woli pasażerów, odmówić przyjęcia na pokład ale będzie musiała wypłacić tym pasażerom odszkodowanie ryczałtowe, w wysokości:
Ponadto mogą oni otrzymać zwrot należności za bilet od linii lotniczych.
Czy wiesz, że...
Zwrot należności za bilet lotniczy jest rozumiany trojako: (1) jako zwrot pełnego kosztu biletu po cenie za jaką został kupiony, (2) jako finansowaniem przez linię lotniczą lotu powrotnego do miasta startowego, w najwcześniejszym możliwym terminie lub (3) jako zmianę planu podróży, na porównywalnych warunkach, do miejsca docelowego, w najwcześniejszym możliwym terminie lub w późniejszym terminie dogodnym dla pasażera, w zależności od dostępności wolnych miejsc.
Jeżeli, w przypadku gdy miasto lub region jest obsługiwane przez kilka lotnisk, obsługująca linia lotnicza zaoferuje pasażerowi lot na inne lotnisko niż to, do którego została dokonana rezerwacja, linia lotnicza musi również ponieść koszt transportu pasażera z tego innego lotniska na lotnisko, do którego została zrobiona rezerwacja lub na inne pobliskie miejsce, uzgodnione z pasażerem.
Sytuacje, w których możliwe jest domaganie się ryczłtowego odszkodowania za odwołany lot, opóźniony lot lub niewpuszczenie na pokład samolotu zostały ograniczone w rozporządzeniu do niektórych tylko sytuacji, co zostanie opisane w poniższej tabeli. Nie przysługują więc w każdej sytuacji.
| Powód wniosku\długość lotu | do 1500 km | pomiędzy 1500 km - 3500 km | dalej niż 3500 km |
| Odwołanie lotu |
1. pasażer poinformowany o odwołaniu lotu na mniej niż 2 tygodnie przed datą lotu +nie zaproponowano mu innego lotu albo zaproponowane godziny lotu są dłuższe niż wymienione w rozporządzeniu UE =odszkodowanie: 250 euro +2. zwrot ceny biletu +3. pokrycie poniesionych kosztów |
1. pasażer poinformowany o odwołaniu lotu na mniej niż 2 tygodnie przed datą lotu +nie zaproponowano mu innego lotu albo zaproponowane godziny lotu są dłuższe niż wymienione w rozporządzeniu UE =odszkodowanie: 400 euro +2. zwrot ceny biletu +3. pokrycie poniesionych kosztów |
1. pasażer poinformowany o odwołaniu lotu na mniej niż 2 tygodnie przed datą lotu +nie zaproponowano mu innego lotu albo zaproponowane godziny lotu są dłuższe niż wymienione w rozporządzeniu UE =odszkodowanie: 600 euro +2. zwrot ceny biletu +3. pokrycie poniesionych kosztów |
| Opóźnienie lotu |
1. gdy lot został opóźniony o więcej niż 3 godziny: odszkodowanie: 250 euro +2. opóźnienie dłuższe niż 5 godzin: zwrot należności za bilet lotniczy +3. opóźnienie dłuższe niż 5 godzin: zwrot poniesionych kosztów |
1. gdy lot został opóźniony o więcej niż 3 godziny: odszkodowanie: 400 euro +2. opóźnienie dłuższe niż 5 godzin: zwrot należności za bilet lotniczy +3. opóźnienie dłuższe niż 5 godzin: zwrot poniesionych kosztów |
1. gdy lot został opóźniony o więcej niż 3 godziny: odszkodowanie: 400 euro +2. opóźnienie dłuższe niż 5 godzin: zwrot należności za bilet lotniczy +3. opóźnienie dłuższe niż 5 godzin: zwrot poniesionych kosztów |
| Odmowa przyjęcia na pokład |
1. odszkodowanie: 250 euro
nie przysługuje, gdy: - odmowa spowodowana względami zdrowia lub bezpieczeństwa - odmowa spowodowana okazaniem przez pasażera nieodpowiednich dokumentów podróży +2. zwrot należności za bilet lotniczy |
1. odszkodowanie: 400 euro
nie przysługuje, gdy: - odmowa spowodowana względami zdrowia lub bezpieczeństwa - odmowa spowodowana okazaniem przez pasażera nieodpowiednich dokumentów podróży +2. zwrot należności za bilet lotniczy |
1. odszkodowanie: 600 euro
nie przysługuje, gdy: - odmowa spowodowana względami zdrowia lub bezpieczeństwa - odmowa spowodowana okazaniem przez pasażera nieodpowiednich dokumentów podróży +2. zwrot należności za bilet lotniczy |
Czy wiesz, że...
W każdej innej sytuacji, niż przewidziane w rozporządzeniu lub w orzecznictwie TSUE sytuacje umożliwiające przyznanie przez linię lotniczą ryczałtowego odszkodowania, pasażer może wytoczyć powództwo przeciwko linii lotniczej na zasadach ogólnych (zwykle postępowanie sądowe). Będzie musiał wówczas wykazać, że opóźnienie lotu, odwołanie lotu lub niewpuszczenie go do samolotu spowodowało bezpośrednią szkodę (konieczność wykazania związku przyczynowo - skutkowego pomiędzy zdarzeniem a szkodą), za którą odpowiedzialna jest linia lotnicza.